İKİLİ İLİŞKİLER

HAYATINIZDAKI ÇESITLI ILISKILERIN BASLAMASI, GELISMESI VE SONA ERMESI ILE ILGILI SORULAR VE CEVAPLAR

1. Kendimi olumsuz algilamiyorum. Kendimi oldukça iyi hissediyorum. Fakat burasi büyük bir üniversite ve kalabalikta kaybolmak kolay. Insanlarla nasil tanisacagim?

         Siz insanlarla tanismak için çaba gerektigini düsünüyorsunuz ve haklisiniz da! Burada size faydali olabilecek bazi öneriler var:

    Insanlarla tanismanin en iyi yollarindan biri kendi ilgilerinizi ve degerlerinizi paylasacaginiz insanlarin oldugu ortamlarda bulunmaktir. Sportif, sosyal ve kültürel, akademik etkinlikler gibi çok çesitli ortamlarda bulunma sansinizi degerlendirin. Örnegin topluluklarin çalismalarina katilmak gibi.                                                                  

    Insanlarla birlikteyken konusmaya bir soru sorarak, o konu veya durum hakkinda yorum yaparak, fikir sorarak veya fikir söyleyerek, bir ilgi alaninizi açiklayarak, ilginizi göstererek, yardim ederek veya yardim isteyerek katilabilrsiniz.                               

    Biriyle konusurken karsinizdaki kisiyi dinlediginizi ve onunla ilgilendiginizi gösterin. Bunu göz kontagi kurarak, fark ettiginiz duygulari yansitarak, onun ne söyledigini bir de kendi kelimelerinizle tekrar söyleyerek ve anlamadiginizda ona sorular sorarak yapabilirsiniz.                                                                                                             

    Ve unutmayin: Risk almazsaniz kazanamazsiniz. Iliski kurmaya çalistiginiz her kisiyle üst düzeyde bir arkadaslik kuracaksiniz diye bir kural yoktur. Eger siz veya karsinizdaki kisi olumsuz duygular yasarsa hayal kirikligina ugramayin.                                           

2.Hiçbir zaman hiçbir iliskimde çok iyi olmadim. Nereden ve nasil baslayacagimi bile bilmiyorum.

         Iliskiler sizinle baslar, çünkü kurdugunuz iliskinin yarisini siz olusturmaktasiniz. Bu nedenle kendinizden baslayin! Bir iliskiyi kendinizin zayif yönlerini güçlendirecek bir araç olarak görmeyin. Bu ise yaramaz. Asagida sizlere faydali olabilecek bazi öneriler var:

    En iyi, en sevdiginiz ve en çekici özellikleriniz için bir liste hazirlayin ve bunlari sik sik kendinize hatirlatin.                                                                                                    

    Ya hep ya hiç düsüncesini kendinizden uzaklastirin: “Eger mükemmel arkadasliklar kuramiyorsam hiç kurmayayim.” gibi.                                                                         

    Kendinizi övgüleri kabul etmeye ve sindirmeye alistirin. Övgüyü kabul ederken basitçe “tesekkür ederim” demek kendine güveni arttiracaktir. Reddetmek ise azaltacaktir.

    Hiçbir garantinin olmadigini hatirlayin. Kazanimlarin olmasi riskler almayi gerektirir. Iliskilerimizde kendimizi açma ve koruma arasinda hassas bir denge vardir. Bu dengeyi gözlemlerimiz ve sezgilerimizle kurabiliriz. Risk almadan güzel iliskilere ulasamayiz ama bu riski en aza indirmek de yine bizim elimizdedir.                                                        

    Herseyin çok çabuk olmasini beklemeyin. Hem yakin arkadasliklarin, hem de derin ask iliskilerinin gelismesi zaman alir.                                                                               

3.Iliskilerde sikça yasadigim bir durum da su: Ilk önce birine yaklasiyorum -oda arkadasim, sinif arkadasim veya sevgilim- o kadar çok boyun egiyor ve onlara yasantimda fazlaca yer veriyorum ki geriye bana bir sey kalmiyor.

Karsilikli ve esit olmayan bir iliskiden doyum saglamak çok zor. “Kendinizi teslim etmek”ten kaçinmanin en iyi yolu bazi giriskenlik becerilerini gelistirmek. Duygularinizi, inançlarinizi, fikirlerinizi ve ihtiyaçlarinizi açikça ve dürüstçe nasil açiklayacaginizi ögrenin. Asagida bazi temel kurallar açiklaniyor:

    Duygularinizi söylerken suçlayici, yargilayici olmaktan kaçinin. Bu sadece karsidaki insanin savunmaya veya karsi saldiriya geçmesini saglar. Duygularinizi söylerken karsidaki insanin davranisini somut olarak belirledikten sonra kendi algi, duygu ve isteginizi belirtiniz. Örnegin, "Beni hiç dinlemiyorsun!" yerine "Dinlenilmedigimi hissediyorum" gibi.       

    Duygularinizi yasama ve karsinizdakinden istekte bulunma hakkina sahipsiniz. Bunlari dogrudan, açikça ve özür dilemeden belirtin.                                               

    Diger kisilerin de isteklerini ve bakisaçilarini anlamaya çalisin.                      

    Yerinde olmayan isteklere “hayir” demesini ögrenin. “Hayir”i seçerseniz nedenini söyleyin ,özür dilemeyin; çünkü duygulariniz yeterli bir nedendir. Duygulariniza güvenin.       

4.Eger daima kendi yolumda gitmekte israr edersem arkadaslarimi veya sevgilimi kaybetmeyecek miyim?

         Olumlu iliski kurmak daima kendi yolunda gitmek degildir. Zorlama veya kontrol altinda tutmak da degildir. Bunlar saldirganca davranislardir. Giriskenlik digerinin hakkina saldirmak ve uzlasmayi imkansiz kilmak degildir. Giriskenlik, karsindakinin haklarina saldirmadan duygu, düsünce ve isteklerinizi söyleyerek uzlasma ortami yaratmaktir. Eger arkadasiniz veya sevgiliniz uzlasma istemezse veya sizin duygulariniza saygi göstermezse belki çok fazla kaybedeceginiz birsey de yoktur.

5.Sevgilim ve ben bazen farkli dünyalarda yasiyoruz. Bu durum epeyce bir hayal kirikligi yasatiyor. Bu durum üzerine neler yapabiliriz?

Bir iliskide çiftlerin farkli ihtiyaçlarinin olmasi normaldir. Örnegin biri sinemaya gitmek isterken, digeri maça gitmek isteyebilir; biri arkadaslariyla birlikte olmak isterken digeri yalniz kalmak isteyebilir. Farkli ihtiyaçlarin olmasi birbirinizden uzaklastiginiz anlamina gelmez. Fakat yanlis anlasmayi önlemek için iletisim kurmak önemlidir. Ne istediginizi arkadasinizin tahmin etmesinden ziyade (Eger gerçekten benim için endiselenseydin ne istedigimi bilirdin.), sevgilinize ne istediginizi veya neye ihtiyaç duydugunuzu dogrudan söyleyin (Seninle basbasa bir aksam geçirmek isterim).

        Çözülmemis konulari konusmak için birbirinize zaman ayirin: “.......hakkinda rahatsizlik duyuyorum ve bununla ilgili konusmak istiyorum. Ne zaman senin için uygun?” Bunun yerine surat asmak, somurtmak, ses çikarmamak sorunlari çözmeyecektir. 

    Kaçinilmaz olarak çatismalariniz olacaktir, fakat bunlarin yikici bir sekilde olmasi gerekmez. Asagida “adil dövüs” için bazi öneriler var:                                              

-Giriskenlik dilini kullanin (hatirlamak için yukariya bakin).

-Isim takmaktan ve bilerek bilinen zayifliklar veya hassas konular üzerinde durmaktan kaçinin.

         -Olayi yasadiginiz anda kalin, üzüntüye neden olan eski olaylari desmeyin.

         -Aktif olarak dinleyin: Karsinizdakinin düsünce ve duygularindan ne anladiginizi açiklayin.

         -Incindiginiz durumlari, kizginliklarinizi söyleyin.

         -Eger hataliysaniz, kabul edin!

        

6.Diger alanlarda iyi bir iletisim kurdugumuz halde sevgilim ve ben sira cinsellik hakkinda konusmaya geldiginde siklikla çikmaza giriyoruz. Genellikle bu alanda farkli beklentiler içinde oldugumuzu hissediyorum.

        Ilk önce kendi duygularinizin farkinda olmaniz önemli. Onun hakkinda ne hissediyorsunuz, onun yaninda nasil bir rahatlik hissediyorsunuz, fiziksel yakinlikta veya cinsel birlesmede ne sizi rahat hissettiriyor veya hissettirmiyor? Hislerinize güvenin ve bunlari sevgilinizle paylasin.                                                                                     

    Cinsellikte gerçekten ne istediginizi söyleyin. Neden hoslandiginizi ve neyin sizi rahatsiz ettigini açiklayin.                                                                                          

    Sevgilinizle sinirlarinizin ne oldugunu açikça konusun. Sinirlarinizi savunmak için hazirlikli olun. Eger “hayir” demek istiyorsaniz “hayir” deyin ve karisik mesajlar vermeyin. Siz saygi görme hakkina sahipsiniz ve sevgilinizin duygularindan ve tepkilerinden sorumlu degilsiniz.                                                                                                                   

    Her iki taraf da istenmeyen cinsel birlesmeyi önleme hakkina sahiptir. Karsidakinin “hayir”in anlaminin “hayir” oldugunu kavramasi gerekir. Eger bir kisi “hayir” diyorsa ve hala cinsel birlesme için zorlaniyorsa tecavüz ortaya çikabilir.                                        

    Eger kendinizi güvende hissetmiyorsaniz, hemen oradan ayrilin. Tecavüzlerin %50-70’i kurbanin tanidigi bir kisi tarafindan yapiliyor.                                                    

7.Iliskilerde “bagimli birliktelik” hakkinda çok sey duydum. Bu tam olarak ne demektir?

Bu terim herhangi bir iliskide kisinin digeri olmadan kendini yetersiz görmesi ve bu nedenle de onu kontrol etmeye çalismasi anlamina geliyor. Bagimli birlikteligin bazi özellikleri sunlardir:

    Diger kiside degisme veya gelisme korkusu.                                                     

    Diger kisiden sürekli onay alma beklentisi,                                                       

    Kisilerin kendi sinirlari hakkinda emin olmama duygusu.                                

    Terkedilecegi üzerine abartilmis korku.                                                             

    Psikolojik oyunlar ve kontrol etme.                                                                    

         Saglikli bir iliski her iki tarafin da bireyselligine ve gelismesine izin verir, degisime açiktir ve her iki tarafa da duygularini ve ihtiyaçlarini açiklama firsati verir.

8.iliskilerimin bitmesinden nefret ediyorum. Bu beni mutsuz ediyor ve sevgilimden ayrilmak hosuma gitmiyor.

         Elveda demek insanin yasantilarinin içinde en çok kaçinilan ve korkulan durumdur. Genel olarak deger verilen kisilerle olan iliskileri sona erdirmede kesin tavirlar takinmiyoruz. Bu nedenle süreçte yasadigimiz çesitli duygular için çogunlukla hazirliksiz oluyoruz. Asagida sizlere faydali olabilecek bazi öneriler var:

        Iliskinin bitmesine ragmen, o kisinin kafamizda hala bizimle yasamasini durduramayiz. Bu nedenle de kontrol edemedigimiz duygulardan dolayi utanma ve kendini suçlama gibi savunmalar içine gireriz. Fakat kontrol edemedigimiz bazi sonlar vardir; çünkü diger kisinin davranislarini degistiremeyiz.                                                                                    

    Iliskinin sona ermesiyle olusan üzüntüyü, kizginligi, korkuyu ve aciyi yasamak için kendinize izin verin. Bu duygulari reddetmek veya onlari içinizde hapsetmek sadece bu duygularin üzerinizdeki etkisini uzatacaktir.                                                             

    Bu yeni sürece alismak için kendinize zaman verin ve bu süre içinde kendinize karsi iyi davranin: Kendinizi simartin, diger insanlardan destek alin, yeni deneyimler ve arkadasliklar için kendinize sans taniyin.                                                                 

9.Tüm ilskilerimde ayni duruma düsüyormusum gibi görünüyor Sevgilimi kaybetmekten korkuyorum. Mutsuz olmama ragmen iliskiyi sürdürmeye devam ediyorum. Bunun bir anlami var mi?

Evet bu çok sey ifade ediyor ve böyle bir durumu fark ettiginiz için tebrikler. Insanlar aci dolu ve zarar veren çesitli iliski örüntüleri içine girerler. Bu örüntüler siklikla geçmisten gelen korkular ve “bitirilmemis isler”e dayanir.

         Eger iliskilerinizde kilitlendiginizi hissediyorsaniz, yardim için bir profesyonelle konusabilirsiniz. Psikolojik danisma ve rehberlik merkezi tüm ögrenciler için bireysel ve grup danismanliklari hizmeti sunar. Tüm hizmetlerimiz ücretsizdir. Gönüllülük ve gizlilik ilkelerimiz arasindadir. 2104947-2104948’i arayin veya Matematik Bölümü zemin katta bulunan üniteye veya 2104998'i arayarak Hazirlik H Blokta bulunan üniteye ilk görüsme veya randevu için gelebilirsiniz.

Hazirlayan: Uzm. Psikolojik Dan. M. Ece Tuna