Liderlik konusunda uzman
Prof. Richard Boyatzis'e göre, şirketler için para kazanmak, kısa vadeli kolay
bir süreç. Ancak sürdürülebilir başarıyı yakalamak ve büyümek için İse
şirketlerin uyumlu liderlere ihtiyacı var. "Bugün pek çok şirket, uyumlu
bir lidere sahip olmadığı için başarısız oluyor" diyen Boyatzis, yeni
kitabında "Nasıl uyumlu bir lider olunur", "Uyumlu lider şirkete
nasıl katkı sağlar" gibi sorulara yanıt veriyor. Günümüz şirketlerini
başarıya götüren yeni liderin tanımını yapıyor. Richard Boyatzis, son dönemin
önde gelen yönetim uzmanlarından. Case Western Reserve Üniversitesi'nde yönetim
ve liderlik üzerine dersler veriyor.
Aynı zamanda "Competent Manager"
(Usta Yönetici), "What Makes A Leader” (Lideri Lider Yapan Unsurlar).
"Primal Leadership” (Esas Liderlik), "Tolerant Leader"
(Toleranslı Lider) gibi ses getiren kitapların da yazarı.., Son kitabı ise yine
liderlik üzerine. Ancak Boyatzis, yeni kitabında bugüne kadarkilerden çok
farklı bir lider tanımı yapıyor;
"uyumlu liderlik" kavramını öne sürüyor. Kendisi ve çevresindekilerle
barışık, uyumlu ilişkiler kuran I bir liderin, şirketin performansını
artıracağına dikkat çekiyor. Boyatzis, ayrıca her liderin "uyumlu"
olabileceğini de söylüyor ve ekliyor:
"Her lider uyumlu
değildir ama İsterse uyumlu olabilir. Bu da belli başlı 3 özellikle mümkündür:
Umut yaratmak, merhamet etmek ve aklı selim davranmak."
Akademisyenliğinden önce
IBM, Mattel, Mobil gibi dünyanın önde gelen şirketlerine danışmanlık yapan ve
bugün dünyanın en beğenilen konuşmacılarından biri olan Prof. Richard Boyatzis
ile son kitabı "Resonant Leadership" (Uyumlu Liderlik) üzerine
konuştuk:
UYUMLU LİDER KİME DENİR?
Araştırmalar, bunu aslında
çok açık biçimde ortaya koyuyor. Etkin
liderler, bize ilham veren anlardır. Etkin lider, bizi harekete geçirendir.
Sonuç olarak uyumlu lideri de etkin lider ırak tanımlamak mümkündür. Lider,
etrafında uyumlu insanlar topluluğu olan kimsedir. Liderlik sadece kişilere
bakılarak öğrenilemez. Lider konumunda olan kimse ile etrafındaki kimseler
arasındaki ilişkiye de bakmak gerekir. Sonuçta bugün liderlik pozisyonunda olan
herkes aynı zamanda etkin değil.
Kişinin göze çarpan bir
lider olması İçin önce îkiler anlamında etkin olup olmadığını anlamak gerekir.
Uyumlu liderlik, etrafındaki insanların ve organizasyonun mutlu ve gelecek için
umutlu olması durumunda ortaya çıkar. Liderin uyumlu ter olarak
tanımlanabilmesi için merhametli olması gerekir. Liderin etrafındaki insanları
ve
etrafındaki İnsanların
lideri sadece anlaması değil, aynı zamanda birbirlerine karşı özenli
davranmaları, bunun için çaba harcıyor olmaları Önemlidir.
Üçüncüsü de, bu ilişkide
birbirine karşı korumacı bir tavır sergilemek gerekliliğidir. Lider kendi
zihninden ve kalbinden geçene verdiği önem kadar, etrafındaki insanların
zihinlerinden ve kalplerinden geçene de önem vermelidir. İşte bütün bu unsurlar
bir araya geldiğinde bir lideri "uyumlu lider" olarak tanımlamak
mümkündür. İşin özünde İlişki vardır. Uyumlu lider, ilişkilerindeki etkinliği
İle tarif edilir.
UYUMLU LİDER ŞİRKETE NE SAĞLAR?
Uyumlu liderin tanımını
yaparken söylediğim gibi, sağladığı en büyük yarar etkinliktir. Liderlik
pozisyonunda olan insanlar arasında yapılan bir araştırmaya göre bu kimselerin
yüzde 50 ile 80 arasında bir bölümünün etkin olmadığı ortaya çıkıyor. Bu
nedenle insanların liderlik konusunda kafaları karışıyor. Etrafınızda
gördüğünüz pek çok lider etkin değil. Araştırma bunun hem Özel sektörde hem de
kamuda böyle olduğunu gösteriyor.
Sonuçta ben de, göze çarpan
liderler etkin olanlardır ve bunlar uyumlu liderlerdir diyorum. Eğer bir şirket
ileriye gitmek, uyum sağlamak, esnek olmak, sorunları çözmek, zaman içerisinde
performansını artırmak istiyorsa, uyumlu lidere ihtiyaç duyar. Para kazanmak
kısa vadeli bir İştir. Ancak zaman içerisinde, örneğin pazar koşullan
değiştikçe, şirket uyum sağlamakta güçlük çeker. Bu nedenle başarının
sürdürülebilir olması ve büyüme, para kazanmaktan daha önemlidir. Uyumlu lider
de buna katkı sağlar.
UYUMSUZ LİDERİN ŞİRKETE ETKİSİ
Uyumsuz liderler
etrafındaki insanları dar görüşlülüğe iter. Şirketin daha çok finansal
göstergelere odaklanmasına sebep olur. İnsan değil işe odaklıdır.
Başarısızlıklarda İnsanları cezalandırır. Başarıyı paylaşmaz. Uyumsuz lider
etkili değildir. Bu da korku ve stres altında olan, şirketi umursamayan
çalışanların olduğu bir atmosfer yaratır. Bunun sonucu olarak çalışanlar daha
az sorumluluk alırlar. Daha az çalışırlar, daha az yaratıcı olurlar.
Motivasyonları düşük olur.
Açıkçası, uyumsuz lider
zehirleyici madde gibidir. Şirketi zehirler. Bu tip liderlere sahip olan
şirketler zaman İçerisinde öğrenme yeteneklerini kaybeder. Bir süre sonra da
performansları düşer. Bugün dünyadaki büyük şirketlerin herhangi birine
baktığınızda, ve neden daha iyisini yapmadıklarını sorduğunuzda, bu şirketlerin
liderleri için en Önemli kriterin para kazanmak olduğunu görürsünüz. Bu en
kolayıdır. Oysa uyumlu liderler, şirketi sadece paraya değil başarıya
odaklayanlardır.
UYUMLU LİDER NASIL
ANLAŞILIR?
Kişinin uyumlu lider olup
olmadığını anlaması için etrafındaki İnsanların söylediklerine kulak vermesi
gerekir. Sorun da aslında burada. Üst düzey pozisyonlarda bulunan insanlar
genellikle etraflarından doğru bilgi alamaz. Etraflarındaki İnsanlar, onlara
genellikle iyi olan şeyleri söyler. Liderin doğru bilgiyi alması ve etkin
olması için de açık olması gereklidir.
İnsanları cezalandırmadan
ikna etmeniz önemlidir. Bilgiyi her zaman en çok güvendiğiniz kaynaklardan
almanız gerekir. Uyumsuz liderler genellikle kendilerini bilmezler. Zaten bu
nedenle] de uyumlu değildirler. Kitabın üçüncü bölümünde uyumsuzluğu kendini
ispatlayamama olarak tanımlıyoruz. Çünkü, zaman içerisinde, uyumluluğunu
sürdürecek belirli yatırımlar yapmadıkları zaman, uyumlu liderler de uyumsuz
olabiliyorlar. Temel yaşam döngüsüne göre heri artı eksi 7 yılda bir, insan
değişir. Uyumlu ilişkileriniz olsa bile, 3-5 yıl sonra bu uyumu
kaybedebilirsiniz. Dolayısıyla, uyumlu ilişkiler içerisinde olan insanlar için
bile en büyük başarı bu ilişkiyi belirli bir seviyede tutabilmektir.
Stres en önemli konu
başlıklarından biri. Liderlik görevini yerine getirmek için hissedilen kronik
stres, vücudunuzun ve zihninizin giderek artan zorluklara maruz kalmasına sebep
olur. Sonuç olarak, kronik stres altındaki herkes azalan bir performansla
hareket eder. Ve kendileri ile olan uyumlarını kaybederler. Kendi kendileriyle!
uyumsuz olunca, ardından etrafındaki insanlarla da uyumsuz hale gelirler.
Kitabın dördüncü bölümünde "uyandırma çağrıları" diye bir şeyden söz
ediyoruz. Bu çağrılara kulak vermek lideri,
uyumsuz liderlikten çıkarıp, uyumlu bir lider haline getirebilir.
UYANDIRMA ÇAĞRILARI NE İŞE
YARAR?
Vücudunuzdan sinyal
alabilirsiniz. Örneğin bu bir kalp krizi olabilir. Ya da dışarıdan sinyaller
alabilirsiniz. Örneğin çocuk sahibi olursunuz ya da aile fertlerinden birini
kaybedebilirsiniz. Bütün bunlar uyandırma çağrılarıdır. Amerika'da 11 Eylül
olayları böyle bir uyandırma çağrısıydı. Herkes bu olaydan sonra hayatın
anlamını yeniden sorguladı. Türkiye'de yaşadığınız deprem böyle bir uyandırma
çağrısıydı. Uyandırma çağrısı, zihninizde, vücudunuzda ya da kalbinizde meydana
gelen bir alarmdır.
Bu alarmı
duymayabilirsiniz. Duymadığınız zaman uykunuza devam edersiniz. Bu konuda pek
çok örnek vermek mümkün. Örneğin, Unilever'in dünya başkanı Niall FitzGerald'in
hikayesi burada gerçek bir örnek olabilir. Niall FitzGerald, uyumlu bir lider
olana kadar 4 uyandırma çağrısını kaçırdı. Başkan yardımcılığı döneminde uzun
süre uyumsuz liderlik yaptıktan sonra nihayet bu çağrılardan birini dikkate aldı.
Ve şirketi başarıya taşıyan bir lider oldu. Sonra şirketin dünya başkanı olarak
Unilever'i daha esnek, daha uyumlu ve daha başarılı bir şirket haline getirdi.
Etrafınızda size karşı açık ve dürüst olan ve size şefkatle yaklaşan, özen
gösteren . kimse yoksa, uyandırma çağrılarının farkına varmanız imkansızdır.
Peki uyandırma çağrısını fark ettiğiniz zaman ne yapacaksınız? Bu noktada
[olumlu bir şey yapmazsanız, durumu da olumlu yönde değiştiremezsiniz.
STRESİ YENMENİN YOLLARI
Stresi azaltmak mümkün değil.
Liderlik ya da yöneticilik gibi sorumluluk almayı gerektiren bir pozisyonda,
stres altında olacaksınız. Bu kaçınılmaz. Önemli olan, zihninizi ve vücudunuzu,
stresin sebep olduğu hastalıklardan nasıl koruyacağınızdır. İşte yenilenme
süreci de bu noktada devreye giriyor. Stresinizi yok edemezsiniz ama günde
birkaç kere vücudunuzu ve zihninizi dinleyebilir, kendinizi yenileyebilirsiniz.
Bu yenilenme süreci zihninizi açmanıza yardımcı olur.
Bunu yapmak için çeşitli
yöntemler var. Örneğin, meditasyon buna yardımcı oluyor. Geleceğe dair umutlu
olmak buna yardımcı oluyor, Merhamet buna yardımcı oluyor. Ve bu üç deneyim
aynı zamanda lideri de uyumlu lider yapan üç unsur. Dua etmenin de işe
yaradığını düşünüyorum. Psikolojiye göre, sevgi dolu bir tanrıya dua etmek,
kişinin yenilenme sürecini olumlu etkiliyor. Oysa cezalandıran bir tanrıya dua
etmek, aksine olumsuz etkiliyor.
UYUMLU LİDER
Mİ, KÂR MI?
Bugün pek çok şirket
liderin uyumlu olup olmadığına değil, finansal sonuçlara bakıyor. İşte tam da
bu nedenle başarısız oluyorlar. Oysa şirketlerin esnek, uyumlu ve başarılı
olabilmeleri İçin daha fazla uyumlu liderliğe ihtiyaçları var. Burada ihtiyaç
duyulan kurum kültürü ise insanların birbirine güven duyduğu ve birbirleri ile
ilgilendikleri bir kültür olmalı. Ayrıca çalışanların, pazarla ilgili,
rakipleri ve tüm iş çevresi ile İlgili fikir sahibi olmaları gerekli. Şirket
kültürü buna olanak vermeli. Bu sağlandığı takdirde, öğrenmeye açık, uyumlu ve
esnek, motivasyonu yüksek bir yapıdan söz edilebilir.
Bir örnek vermek gerekirse,
siz bugün büyük bir medya kuruluşunda çalışıyorsunuz. İyi ve uygun olan yazılar
yazabilirsiniz. Ya da muhteşem yazılar yazabilirsiniz. İyi ve uyumlu olan İle
muhteşem olan arasındaki fark, yazdığınız konuyla ilgili ne kadar çok okuduğunuz,
ne kadar çok soru sorduğunuz, ne kadar çok araştırma yaptığınız ve tekrar
tekrar yazıp bozmanız, yani konuya ne kadar ekstra enerji harcadığınızla
ilgilidir. Konuya ne kadar enerji harcarsanız, yaptığınız işle İlgili o kadar
heyecan duyarsınız. Eğer şefiniz, "Ayrıntıları bırak, yazıyı
yetiştir" derse bütün İlhamınızı kaybedebilirsiniz. Yazılarınızla belki de
insanlara daha iyi yöneticiler olmalarında yardımcı oluyorsunuz. İnsanların
öğrenmelerine yardım etmek, bana göre bu çok saygın bir misyon. Ancak bunu
önemsemeyen bir editörünüz varsa, sadece, siz de daha iyi yazılar yazmak için
çaba harcamazsınız. Aksine, insanlara nasıl yardım edebileceğinizi, nasıl yön
gösterebileceğinizi düşünen ve bu doğrultuda sizi cesaretlendiren bir
editörünüz varsa, siz de buna dahil olursunuz. İşte uyumlu liderler bunu
yapıyorlar.
Kaynak:Capital/Şubat/2006
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder